هر کس که به دنبال برکت در زندگی خود هست باید که به دنبال اسباب آن باشد و هر که در روش رسول خداوند صلی الله علیه وآله وسلم نظر بیاندازد خواهد دید که برکت در این امور خلاصه میشود:
اول اینکه: جامعهی مسلمان تقوای پروردگار را پیشه ساخته و بر اساس خواستهی خدا و رسولش به آنها ایمان بیاورد. خداوند متعال میفرماید:
ولَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُواْ وَاتَّقَواْ لَفَتَحْنَا عَلَیْهِم بَرَکَاتٍ مِّنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ وَلَکِن کَذَّبُواْ فَأَخَذْنَاهُم بِمَا کَانُواْ یَکْسِبُونَ[اعراف: ۹۶]
(و اگر اهل شهرها و آبادی ها ایمان میآوردند و تقوا پیشه میساختند برکتهای آسمان و زمین را بر آنها می گشودیم اما آنان تکذیب نمودند پس آنان را به خاطر گناهانی که مرتکب شدند به عذاب گرفتار ساختیم)
دوم: به جای آوردن شکر خداوند برای نعمتهای وی. خداوند میفرمایند:
وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّکُمْ لَئِن شَکَرْتُمْ لأَزِیدَنَّکُمْ وَلَئِن کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ [ابراهیم: ۷]
(و آنگاه که پروردگارتان اعلام نمود که اگر شکر کنید شما را افزون خواهم داد و قطعا اگر کفران بورزید عذاب من سخت و شدید است).
و رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم میفرماید: “خداوند برکتی از آسمان فرونمیفرستد مگر آنکه گروهی از مردم به آن کفر میورزند” [به روایت امام مسلم]
سوم: کسب و کار حلال و دوری از معاملات و وامهای ربوی زیرا الله سبحانه و تعالی میفرماید:
یَمْحَقُ اللّهُ الْرِّبَا وَیُرْبِی الصَّدَقَاتِ وَاللّهُ لاَ یُحِبُّ کُلَّ کَفَّارٍ أَثِیمٍ [بقره: ۲۷۶]
(همانا الله ربا را کم میمند و صدقه را افزون میگرداند و الله هیچ کافر گناه پیشه ای را دوست ندارد)
و رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم میفرماید: “این مال، سبز است و خوش… هر که آن را به حق به دست آورد برایش در آن برکت انداخته میشود، و چه بسا کسانی که بدون حق در مال خدا و رسولش دست میآورند و در آخرت جز آتش به دست نخواهند آورد” [به روایت ترمذی]
چهارمین سبب به دست آوردن برکت میانهروی در مصرف و دوری از اسراف است. خداوند متعال میفرماید:
إِنَّ الْمُبَذِّرِینَ کَانُواْ إِخْوَانَ الشَّیَاطِینِ وَکَانَ الشَّیْطَانُ لِرَبِّهِ کَفُورًا [اسراء: ۲۷]
(همانا اسرافکاران برادران شیاطینند و شیطان نسبت به پروردگار خود بسیار کفرپیشه بود)
و هرچیزی که شیطان بدان راه یابد هیچ برکتی نخواهد داشت. برای همین است که رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم میفرماید: “بابرکتترین زنان آنانی هستند که مهریهشان کمتر باشد” [به روایت بیهقی و نسائی]
پنجمین عامل ایجاد برکت “صدق و راستی” است. زیرا خداوند در کار انسانی که در ظاهر و باطن خود صادق است برکت ایجاد میکند. چه آن فرد مسئول باشد و چه عالم و یا تاجر و یا در هر مقام و مسئولیتی که باشد زیرا رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم میفرماید:
“خریدار و فروشنده تا وقتی از هم جدا نشدهاند اختیار دارند که معامله را فسخ کنند… پس اگر راستی پیشه ساختند و بطور آشکار و واضح معامله نمودند در معامله شان برکت خواهد افتاد و اگر کتمان ورزیدند و دروغ پیشه ساختند برکت معاملهشان از بین خواهد رفت”
[به روایت بخاری و مسلم]
امام ابن قیم در این باره میگوید: “برکت انسان عالم در این است که حق را به دیگران برساند و آن را کتمان نکند. اما اگر او خلاف این را انجام داد، سنت الهی بر این است که برکت علم و دین و دنیای وی از بین خواهد رفت”.
از دیگر اسباب به دست آوردن برکت “دعا” و روی آوردن به خداوند است .
آخرین این اسباب “قناعت” است. برخی از علما این سخن خداوند متعال را در سورهی نحل که میفرماید: {او را زندگی نیکی خواهیم بخشید}به قناعت تفسیر کردهاند. زیرا که انسان موهبتی بهتر از قناعت به دست نیاورده است.